Educational Activities

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ

Εργαστήριο Επιστημολογίας & Διδακτικής Φυσικών Επιστημών και Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Διευθυντής: Καθ. Κων. Σκορδούλης.

Η εκπαιδευτική αξιοποίηση των πορισμάτων της έρευνας στην ιστορία της επιστήμης συγκροτεί ένα διαθεματικό πεδίο δράστηριοτήτων που οι απαρχές του εμφανίζονται ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’60 όταν το Πανεπιστήμιο του Harvard εισηγείται το Harvard Project Physics Course.

Την τελευταία δεκαετία η κοινότητα που ασχολείται με τη «Συμβολή της Ιστορίας και της Φιλοσοφίας των Επιστημών στη Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών» έχει επικεντρωθεί στην μελέτη της «Φύσης της Επιστήμης» ως συστατικό στοιχείο των προγραμμάτων σπουδών στις φυσικές επιστήμες που προτείνονται σε διεθνές επίπεδο.

Σε αυτό το πλαίσιο, η ιστορία της αλχημείας συνιστά ένα εξαιρετικά γόνιμο παράδειγμα αφού εδράζεται στην ιστοριογραφική σύγκρουση για τη θέση της συνέχειας ή ασυνέχειας στην ιστορία της επιστήμης και άπτεται των ιστοριογραφικών προσεγγίσεων των επιστημονικών επαναστάσεων του Kuhn και των θεωρήσεων για το επιστημολογικό εμπόδιο του Bachelard. Επιπλέον δε, συνιστά πεδίο άσκησης της Διδακτικής των Φυσικών Επιστημών αφού οι διαφορετικές ιστοριογραφικές θέσεις για την Αλχημεία εν δυνάμει θεωρούνται ως πηγή άντλησης εναλλακτικών ιδεών για τους μαθητές άμεσα συνδεδεμένων με τη «φύση της επιστήμης».

Οι μέθοδοι για την αξιοποίηση της ιστορίας της επιστήμης στη διδασκαλία των φυσικών επιστημών που έχουν καταγραφεί στη διεθνή βιβλιογραφία και αποτελούν θεματικές περιοχές για το σχεδιασμό εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων είναι οι ακόλουθες: διάλεξη, ανάγνωση και ερμηνεία πρωτότυπων ιστορικών πηγών, αναπαραγωγή ιστορικών πειραμάτων, συγκρότηση αφηγήσεων, δραματοποίηση, συγκρότηση περιγραφών ιστορικών προσώπων και επιστημονικών οργάνων, κ.α. Η μέθοδος που ακολουθείται για την υλοποίηση των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων είναι η μέθοδος Project.

Στο πλαίσιο του προγράμματος DACALBO:

  1. Σχεδιάστηκαν και εκτελέστηκαν δύο ιστορικά πειράματα τα οποία συνιστούν αναπαραγωγές συνταγών που βρέθηκαν σε χυμευτική βίβλο (κώδικας 107) της Μονής Ολυμπιώτισσας Ελασσόνας, Ζουλάπιον τοῦ βασιλέως ἀλεξίου και Ζουλάπιον Κινητικόν.










  2. Συγκροτήθηκε μεθοδολογικό εργαλείο για τη συγγραφή βιογραφιών κατάλληλων για χρησιμοποίηση στη διδασκαλία των φυσικών επιστημών.
  3. Σχεδιάστηκαν και κατασκευάστηκαν δύο αλχημικά όργανα: α) Ο τρίβικος, αλχημικό όργανο των τελών του 2ου αιώνα μ.Χ., την εφεύρεση του οποίου ο Ζώσιμος αποδίδει στην Μαρία την Ιουδαία και β) ο αποστακτήρας του Διοσκουρίδη όπως περιγράφεται στο «Περί Ύλης Ιατρικής».




    4. Τρίβικος




  4. Και τα δύο όργανα χρησιμοποιήθηκαν ως εκθέματα στα πλαίσια εκθεσιακού φεστιβάλ φυσικών επιστημών "Athens Science Festival 2015" στο οποίο η ερευνητική μας ομάδα συμμετείχε με “Το Εργαστήριο του Αλχημιστή”.







    Το εκθεσιακό φεστιβαλ αποτελεί ένα χώρο μη τυπικής μάθησης. Οι μορφές μη τυπικής μάθησης, αναδεικνύονται τα τελευταία χρόνια ως μείζονος σημασίας παράγοντες για την εκπαίδευση στις φυσικές επιστήμες. Υπάρχει πρόβλεψη ώστε τα δύο όργανα να αξιοποιηθούν και στην αναπαραγωγή ιστορικών πειραμάτων.







Προτεινόμενες εκπαιδευτικές δράσεις και δραστηριότητες για τους εκπαιδευτικούς φυσικών επιστημών της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.

  1. Επιστημολογική και Διδακτική Προσέγγιση της Έννοιας της «Ύλης» όπως παρουσιάστηκε στο 8ο Πανελλήνιο Συνέδριο “Η Συμβολή της Ιστορίας και Φιλοσοφίας των Επιστημών στη Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών”, Πανεπιστήμιο Πατρών, Νοέμβριος 2014.
  2. Εργαστηριακή Άσκηση: Βασικές Γνώσεις Χημείας (μαθητές Λυκείου). Εργαστηριακή Άσκηση Εισαγωγικών Εννοιών Χημείας με βάση την καθοδηγούμενη ανακάλυψη. Έχει εφαρμοστεί πιλοτικά σε φοιτητές, υποψηφίους δασκάλους Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης η πλειοψηφεία των οποίων προέρχεται από θεωρητική κατεύθυνση με πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα.
  3. «Σχεδιασμός και ανάπτυξη Εικονικού (Virtual) Μουσείου Επιστημονικών Οργάνων Χημείας - Αλχημείας». Τα Μουσεία Επιστημών, αποτελούν πηγές άντλησης πληροφοριών για την ιστορική εξέλιξη των Επιστημών και της Τεχνολογίας και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως άτυπες πηγές μάθησης.

Το πρόγραμμα DACALBO συμμετείχε ενεργά στην "Βραδιά του Ερευνητή" με το "Εργαστήριο του Αλχημιστή" τόσο στο pre-event που διεξήχθη στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών στις 11 Σεπτεμβρίου 2015, όσο και στην βασική εκδήλωση στις 25 Σεπτεμβρίου 2015 στο Κέντρο Πολιτισμού Ελληνικός Κόσμος.